نشست تجارب، ایده ها و راهکارهای پیشگیری از مصرف مواد در محیط های دانشجویی روز ۱۳ شهریور ۱۴۰۱برگزار شد

نشست تجارب، ایده ها و راهکارهای پیشگیری از مصرف مواد در محیط های دانشجویی روز 13 شهریور 1401 به همت مرکز مشاوره دانشگاه با حضور دکتر مهدی واحدی معاون دانشجویی فرهنگی اجتماعی دانشگاه علامه، دکتر ابراهیم نعیمی رئیس دفتر مشاوره ، سلامت و سبک زندگی، دکتر مهدی وجدانی همت رییس مرکز مشاوره و بهداشت روان دانشگاه علامه طباطبائی، خانم دکتر کلانتر هرمزی معاون آموزشی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی و دانشیار مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی، خانم دکتر عزیزی، رئیس مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه تهران و دبیر منطقه ۱، آقای دکتر کافی، رئیس مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه گیلان و دبیر منطقه 2، آقای دکتر جلیل باباپور،رئیس مرکزمشاوره دانشجویی دانشگاه تبریز و دبیر منطقه 3، آقای دکتر یارمحمدی، رئیس مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه بوعلی سینا و دبیر منطقه 4، آقای دکتر زمستانی،رئیس مرکزمشاوره دانشجویی دانشگاه کردستان و دبیر منطقه 5، آقای دکتر رحیمی ،رئیس مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه شیراز ودبیرمنطقه 7، آقای دکتر غنائی، رئیس مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد و دبیر منطقه 9، خانم دنیوی زاده، رئیس مرکز مشاوره دانشگاه دانشگاه شهید چمران اهواز و دبیر منطقه 10 و آقای دکتر یوسف حبیبی دکتری مشاوره و متخصص آسیب های دانشجویی به عنوان سخنران  در این نشست سخنرانی کردند.

در ابتدای این نشست دکتر وجدانی همت دبیر نشست با تاکید بر هم افزایی و استفاده از تجارب مراکز مشاوره کشور در حوزه های مختلف و استفاده از تجارب موفق آنها در جهت پیشبرد برنامه های سایر مراکز استفاده کرد و جلوی هدر رفت انرژی و سرمایه را با استفاده از این تجارب گرفت .

در ادامه دکتر مهدی واحدی تاکید کردند که لزوم مداخله های جدی و اثر بخش در حوزه آسیب های دانشجویی یکی از مسایلی است که باید در اولویت فعالیت های مراکز قرار بگیرد تا دانشجویان درگیر آسیب ها نشوند. در فضای دانشگاه صیانت از دانشجویان به ویژه دانشجویان ساکن خوابگاه‌ها بر همه ما واجب است و انتظار خانواده‌ها در مراقبت از فرزندانشان رسالت ما را سنگین‌تر می‌کند و باید بیش از گذشته به روحیات جوانان توجه داشته باشیم. ایشان رصد آسیب‌های اجتماعی و ارائه راهکارهای مقابله با آن را رسالت مهم دانشگاه عنوان کرد و گفت: بر این اساس مراکز مشاوره دانشگاه باید دغدغه‌مندانه به صورت شبانه‌روزی فضاهای دانشجوی را رصد کنند و با ارائه مشاوره و راهنمایی‌های مفید و موثر و همچنین مراقبت بیشتر بتوانیم فضای دانشگاه را برای جوانان ایمن‌تر کنیم.

دکتر ابراهیم نعیمی هم در این نشست به لزوم فعالیت های پیشگیرانه با توجه به رویکرد جدید دفتر مشاوره و سلامت و سبک زندگی تاکید کردند و استفاده از تجارب ارزشمند مدیران ، مشاوران و مددکاران را در این حوزه مهم بر شمردند. درخصوص مداخله مستقیم با رویکرد پیشگیری از طریق آموزش و درمان و همچنین مداخله غیرمستقیم از طریق فعال سازی فضاهای فرهنگی و ورزشی برای غنی سازی اوقات فراغت دانشجویان، نکاتی را تأکید کرد آموزش سبک زندگی در مدارس و آموزش فرزندپروری در خانواده ها نیاز به توجه بیشتر دارد. ارتقای سطح آگاهی دانشجویان متناسب باسن تقویمی و عقلی آنان نخستین روش پیشگیری است.

در ادامه متخصصان و مدیران مراکز مشاوره دانشجویی حاضر در نشست به بیان تجارب، ایده ها و راهکارهای پیشنهادی خود در این نشست پرداختند.

خانم دکتر کلانتر هرمزی معاون آموزشی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی و دانشیار مشاوره دانشگاه علامه طباطبائی بیان کرد که شناخت عوامل موثر بر گرایش به مصرف مواد و سعی در برطرف کردن این عوامل از جمله پر کردن مفید، جذاب و سازنده اوقات فراغت دانشجویان، قدم های بعدی در کاهش عوارض این پدیده بوده و در نهایت اقدامات درمانی برای دانشجویان نیازمند، به موازات آموزش و شناسایی عوامل دخیل، بسیار مهم و اساسی است. غربالگری و شناسایی به موقع دانشجویان در معرض آسیب  آگاه کردن خانواده ها مخصوصا پدران و مادران دررابطه با رفتار فرزندان و تربیت و کنترل صحیح آنها دراجتماع و آشنایی آنها با مضرات اعتیاد حائز اهمیت است.

خانم دکتر عزیزی، رئیس مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه تهران و دبیر منطقه ۱ هم با برشمردن فعالیت های دانشگاه تهران در این زمینه بیان کردند که دانشگاه تهران در حال دریافت نشان دانشگاه عاری از دخانیات است و در همین راستا در سالیان گذشته برنامه های جامعی توسط مرکز مشاوره در راستای توانمند سازی و آشناسازی دانشجویان با عوارض و چالش های وابستگی به مواد مخدر اقدام به برگزاری کارگاه هایی در این زمینه کرده استن و سعی در استفاده از توان کانون همیاران در این زمینه داشته است و اقدامات پیشگیرانه خوبی در این زمینه صورت گرفته است.

 آقای دکتر کافی، رئیس مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه گیلان و دبیر منطقه 2  تاکید داشتند که در حوزه پیشگیری، برگزاری کارگاه های مستمر در راستای افزایش مهارت های روانشناختی و جرأت مندی، مهارت نه گفتن و بطور کلی افزایش مهارت های زندگی و بهبود رضایت از زندگی و بهبود عملکرد دانشجویان حائز اهمیت است. ایشان همچنین بیان کردند‎ ‎از‎ ‎اولویت‌های برنامه‎ ‎ریزی‎ ‎پیشگیری‎ ‎از‎ ‎مصرف‎ ‎مواد‎ ‎مخدر‎ ‎در‎ محیط های دانشجوییپرداختن به تجارب زیسته دانشجویان، شناسایی مسایل آنها و اجرای برنامه هایی مبتنی بر تجارب زیسته و مسایل دانشجویان باشد. ایشان همچنین به برخی از فعالیت های مرکز مشاوره گیلان در این زمینه اشاره کردند و بر این باور بودند که لزوم یک برنامه پیشگیرانه در سطوح پایینتر و قبل از دانشگاه باید اجرا شود تا سطح آسیب در دانشگاه در سال های آتی پایین بیاید.

 آقای دکتر جلیل باباپور، رئیس مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه تبریز و دبیر منطقه 3 بیان کردند که تدوین‎ ‎برنامه‎ ‎راهبردی‎ ‎جامع‎ ‎در‎ ‎سطح‎ ‎وسیع‎ ‎تصویری‎ ‎را‎ ‎جهت سازمان‎ ‎دهی‎ ‎برنامه‎ ‎ها،‎ ‎سیاست‎ها‎ ‎و‎ ‎تجارب‎ ‎خاص‎ ‎پیشگیری‎ ‎فراهم‎ ‎می‌کنند‎ ‎تا مشکلات‎ ‎و‎ ‎آسیب‎ ‎های‎ ‎ناشی‎ ‎از‎ ‎مصرف‎ ‎مواد‎ ‎مخدر را از آن طریق‎ ‎مورد‎ ‎بررسی‎ ‎قرار‎ داد‎.‎ ایشان همچنین بر لزوم توجه به عوامل خطرساز و تداوم بخش روی آوردن به مصرف مواد مخدر در دانشجویان تاکید کردند و نقش مرکز مشاوره را به عنوان یک پایگاه مهم در توانمندسازی دانشجویان از بعد روانی و اجتماعی با اهمیت برشمردند که با تدوین برنامه منسجم و فراگیر در حوزه آسیب های دانشجویی و بالاخص مصرف مواد در محیط های دانشجویی می توان نقش پیشگیرانه را معنا بخشید و رویه کلی دانشگاه باید حمایت گری و پیشگیری مداری باشد تا درمان.

 آقای دکتر یارمحمدی، رئیس مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه بوعلی سینا و دبیر منطقه 4 هم  بر راهکارهای افزایش دانش، توانایی و مهارت ها، اعتماد، همدلی، صمیمیت و حمایت، ترویج ارزش های فرهنگی، معنوی و دینی، همکاری، پیوند وتعلق، شأن و منزلت دانشجو ، گفتگو، تبادل نظر و نقد مسائل وآسیب های اجتماعی، یکپارچگی و مسئولیت پذیری اجتماعی، حساس سازی دانشجویان نسبت به سلامت جسمی و روانی یکدیگر و الگوبرداری از رفتار های صحیح و ارزش گذاری به آنها در دانشجویان تأکید داشتند. ایشان همچنین بر نقش عوامل بافتی بر فرایند پیشگیری تاکید داشتند و بر این باور بودند که در راستای اقدامات پیشگیرانه می توان از توانمندی کارکنان و مدیران و بخش های فرهنگی و بهداشت هم بهره برد.

 آقای دکتر زمستانی، رئیس مرکزمشاوره دانشجویی دانشگاه کردستان و دبیر منطقه 5 در این نشست بیان کرد که آمارهای ترک اعتیاد سرپایی، افزایش مراجعات به کلینیک ها توسط دانشجویان و مشکلات و عوارض جانبی که به خاطر اعتیاد به وجود می آیند حاکی از این هستند که مصرف مواد مخدر توسط دانشجویان افزایش چشمگیری داشته است. دلایل زیادی در این زمینه وجود دارند که باعث بروز چنین اتفاقی شده اند که مهمترین آها شامل سابقه مصرف خانوادگی، حس کنجکاوی، دورهمی های دوستانه ، نبود تفریحات سالم و یا پر هزینه، باورهای اشتباه مانند  مصرف تفریحی یا سرگرمی، مصرف مواد قبل از روزهای امتحان، اعتقاد به شناخت کامل از حد آستانه تحمل فردی است. ایشان همچنین لزوم دقت بر آسیب شناسی علل گرایش و گرفتن تاریخچه مناسب و بالطبع نیاز سنجی در این زمینه را مهم برشمردند.

 آقای دکتر رحیمی، رئیس مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه شیراز ودبیرمنطقه 7 هم با بیان اینکه آموزش و افزایش آگاهی، بهترین راهکار برای پیشگیری از مصرف مواد مخدر و اعتیاد است معتقد بودند که اعتیاد به مواد مخدر از موضوعات مهمی است که اکثر کشورهای جهان برای مبارزه با آن دست و پنجه نرم می کنند. ایشان ترویج فرهنـگ سلامت و تقویت فعالیت‌های جایگزین به‌ویژه برنامه‌های ورزشی، هنری، اردوهای تفریحی گسترش روحیه نشاط، شادابی و امیدواری در دانشجویان، همچنین تقویت کانون‌ها و تشکل‌های دانشجویی برای انجام برنامه‌های مؤثر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و مواد و روان‌گردان‌ها را حایز اهمیت بر شمردند.

آقای دکتر غنائی، رئیس مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد و دبیر منطقه 9 در این نشست بیان کردند که درک این واقعیت که چرا دانشجویان از مواد استفاده می کنند می تواند به مدیران، مشاورین و مسئولین محیط دانشگاهی، مربیان و مسئولین سلامت این بخش کمک شایانی کند. هدف مربوط به برنامه های پیشگیری از سوء مصرف مواد و الکل ممکن است بدیهی به نظر برسد. اما، بیشتر تلاشهای پیشگیری در همان مرحله برنامه ریزی با شکست مواجه می شوند، زیرا هدف ها غیرواقعی، دست نیافتنی یا غیرلازم به نظر می رسند. طراحان هر برنامه پیشگیری باید رسالت برنامه و مرزهای آن را به طور عینی تعریف کنند؛ یعنی اینکه آنها چه انتظاراتی از برنامه دارند.

معرفی رفتار مناسب الگو، آموزش مهارتهای شناختی و رفتاری متناسب با علاقه و سطح رشد دانشجویان، کمک به دانشجویان برای اجرای مهارت های جدید در محیط های خارج از دانشگاه و معرفی اجرای موفقیت آمیز رفتار جدید و مطلوب دانشجویان به محیط دانشگاه. برنامه ریزی از سوی مسئولین دانشگاه برای فعالیت های فوق برنامه با کارکردهای اجتماعی که در آن احتمال سوء مصرف مواد و الکل به صفر برسد. از جمله برگزاری برنامه هایی نظیر نمایش فیلم، مسابقات ورزشی و حتی ایجاد شغل در درون دانشگاه و محیط تحت نظر خارج از دانشگاه، باعث ایجاد تفریح و سرگرمی و فراهم آمدن محیط اجتماعی امن و عاری از مواد می شود.

خانم دنیوی زاده، رئیس مرکز مشاوره دانشگاه دانشگاه شهید چمران اهواز و دبیر منطقه 10 هم با بیان اینکه مصرف مواد در سال های اخیر بین دانشجویان افزایش داشته است تاکید کردند که مهم ترین وظیفه همه ما این است که موضوع مبارزه با مواد مخدر را به عنوان نوعی مبارزه اجتماعی و فراگیر و و از نوع گفتمانی در جامعه مطرح کنیم و تلاشها برای مبارزه همه جانبه و اجتماعی با مواد مخدر، افزایش یابد و با تشکیل اتاق‌های فکر، اطلاع‌رسانی، آگاه‌سازی و آموزش‌های مختلف تاثیرات و عوارض منفی مصرف مواد مخدر نسبت به تغییر نگرش دانشجویان و پیش‌بینی برنامه‌های فرهنگی، هنری و ورزشی ضمن ایجاد شور و نشاط در این قشر از شیوع مصرف مواد مخدر مخدر جلوگیری کنند

آقای دکتر یوسف حبیبی دکتری مشاوره و متخصص آسیب های دانشجویی در این نشست با بیان اینکه نقش تبلیغات در دنیای امروز بر کسی پوشیده نیست و با نیروی تبلیغات و رسانه گروهی می توان پدیده و عقاید مختلف را دربین دانشجویان نهادینه کرد. اما  متاسفانه رسانه ها، برنامه های محدودی در زمینه اعتیاد داشته اند. لذا باید برنامه هایی که تمام اقشار بتوانند از آنها استفاده نمایند درمورد مضرات اعتیاد تهیه و برروی آنتن قرار گیرد. همچنین، لازم است عملکرد رسانه ها در ارائه آموزش‌های پیشگیرانه اصلاح شود و تمرکز آنها در راستای توجه به گروه‌های خاص و تغییر گرایش جوانان به موادمخدر قرار بگیرد. علاوه بر این، توجه به توانمندسازی و آموزش مهارت‌های زندگی در اولویت قرار بگیرد.